မင်းမြတ်စံ
သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ကို ဖုန်းခေါ်ဆိုလျက် ရှည်ကြာပြီး အကျိုးရှိသည့် ပြောဆိုမှုပြုခဲ့ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများစတင်ရန် သဘောတူခဲ့သည်ဟု အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောလိုက်သည်။
သူ၏ Truth Social ပို့စ်တစ်ခုတွင် ထရမ့်က သူနှင့်ရုရှားသမ္မတတို့သည် အဖွဲ့လိုက်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ချက်ချင်းစတင်ရန်သဘောတူခဲ့ပြီး သက်ဆိုင်ရာမြို့တော်များသို့လည်ပတ်ရန် အချင်းချင်းဖိတ်ကြားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။
နောက်ပိုင်းတွင် ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမြာ ဇီလန်းစကီးကလည်း ထရမ့်နှင့် “ တည်မြဲ၍ ယုံကြည်စိတ်ချရသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး” အကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု ပြောသည်။
ယူကရိန်းသည် နေတိုးအဖွဲ့နှင့်ပူးပေါင်းရန်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း သမ္မတထရမ့်နှင့် သူ့ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှစ်ဦးစလုံးကပြောဆိုခဲ့ပြီး စစ်ဖြစ်ပွားနေသည့်နှစ်ဖက်ကို ဖုန်းဆက်ဆွေးနွေးမှုများပြုခဲ့ခြင်းက ကိယက်ဗ်အတွက် ခါးသီးသည့်စိတ်ပျက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ပင်။
ဇီလန်းစကီးက သောကြာနေ့တွင် မြူးနစ်၌ ယူကရိန်းဆိုင်ရာ ကာကွယ်ရေးထိပ်သီးအစည်းအဝေးအတွင်း အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီ ဗန့်စ်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီအိုတို့နှင့်တွေ့ဆုံမည်ဟု ပြောသည်။
ထရမ့်က ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်တွင် “ ကြီးမားပြီး လုံးဝမလိုအပ်သည့် သေဆုံးခြင်းနှင့် ဖျက်ဆီးခြင်းများရပ်တန့်ရန် အချိန်တန်ပါပြီ၊ ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းပြည်သူများကို ဘုရားသခင်ကောင်းချီးပေးပါစေ!” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။
ပူတင်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်တွေ့ဆုံမည့်ရက်ကိုမူ သတ်မှတ်ရခြင်းမရှိသေးသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် အိမ်ဖြူတော်၌ သတင်းထောက်များအား “ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားမှာ တွေ့ကြမယ်” ဟု ပြောခဲ့သည်။
ကရင်မလင်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒီမီထရီ ပက်စ်ကော့ဗ်က ပူတင်သည် အတူတကွလုပ်ဆောင်ရမည့်အချိန် ရောက်လာပြီဟူသည့် ထရမ့်၏စိတ်ကူးကို ထောက်ခံသည်ဟု ဆိုသည်။
ပူတင်-ထရမ့် ဖုန်းပြောမှုသည် တစ်နာရီခွဲနီးပါးကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ပူတင်က ထရမ့်အား မော်စကိုသို့လာရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့ကြောင်း ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောသည်။
ယူကရိန်းသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်မတိုင်မီနယ်နိမိတ်ကို ပြန်ရနိုင်ဖွယ်မရှိဟု ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်တွင်သတင်းထောက်များအားပြောသည်။ သို့သော် BBC မေးခွန်းကိုတုံ့ပြန်ရာတွင် အဆို ပါနယ်မြေအချို့ ပြန်လည်ရရှိလာမည်ဟု ဖြေခဲ့သည်။
ယူကရိန်းသည် နေတိုးမဟာမိတ်အဖွဲ့တွင် ပါဝင်နိုင်ခြေမရှိကြောင်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့အစောပိုင်းက နေတိုးထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင်ပြောကြားခဲ့သည့် ကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ပိ ဟက် ဆက်နှင့် သဘောထားချင်းတူသည်ဟု ထရမ့်ကဆိုသည်။
ဇီလန်းစကီးက “ ယူကရိန်းမပါဘဲ ယူကရိန်းအရေးဆွေးနွေးလို့မရပါဘူး” ဟု ထပ်ခါတလဲလဲပြောဆိုခဲ့သော်လည်း ထရမ့်သည် ဇီလန်းစကီးမပါဘဲ ပူတင်ကိုဖုန်းခေါ်ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထရမ့်နှင့် သူ၏ဖုန်းဆက်ပြောဆိုမှုတွင် ပြဿနာအမျိုးမျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းမွန်သည့်အသေးစိတ်ဆွေးနွေးမှုဟု ဇီလန်းစကီးက ပြောသည်။
ကိယက်ဗ်သို့လာရောက်လည်ပတ်နေသည့် အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စကော့ ဘက်စ်မန့်နှင့်လည်း ဇီလန်းစကီးတွေ့ဆုံခဲ့သည်။
“ ယူကရိန်းထက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပိုလိုချင်သူမရှိပါ၊ ရုရှားရဲ့ရန်လိုမှုတွေရပ်တန့်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုအာမခံနိုင်စေမယ့် ခြေလှမ်းတွေကို အမေရိကန်နဲ့အတူ ပုံဖော်နေပါတယ်။ နောက်ထပ်အဆက်အသွယ်တွေလုပ်ဖို့နဲ့ အစည်းအဝေးတွေကိုစီစဉ်ဖို့ သဘောတူထားပါတယ်။” ဟု ဇီလန်းစကီးက ပြောခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်ကြား ဖုန်းပြောဆိုမှုသည် တစ်နာရီကြာမြင့်ခဲ့ကြောင်း AFP သတင်းအေဂျင်စီက ဖော်ပြသည်။
အင်္ဂါနေ့ကထုတ်ပြန်သည့် The Guardian နှင့်အင်တာဗျူးတွင် ဇီလန်းစကီးက ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ယူကရိန်းတွင် ရုရှားထိန်းချုပ်ထားသည့်နယ်မြေနှင့် ယူကရိန်းထိန်းချုပ်ထားသည့် ရုရှားအနောက်ပိုင်းကာ့စ်ခ်ဒေသအား လဲလှယ်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့သည်။ ထိုအချက်မှာမဖြစ်နိုင်ဟု ပူတင်၏ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောသည်။
“ ရုရှားဟာ ဘယ်တုန်းကမှ မဆွေးနွေးခဲ့သလို သူ့ရဲ့နယ်မြေဖလှယ်ရေးကိုလည်း ညှိနှိုင်းမှာမဟုတ်ပါ။ ယူကရိန်းတပ်တွေကို ဒီနယ်မြေကနေနှင်ထုတ်မှာဖြစ်ပါတယ်။” ဟု ဆိုသည်။
ဥရောပနိုင်ငံများသာမက အမေရိကန်နိုင်ငံပါ ယူကရိန်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စီမံကိန်းတစ်ရပ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ရန်လိုအပ်သည်ဟုလည်း ဇီလန်းစကီးက အခိုင်အမာပြောသည်။
“အမေရိကန်မပါတဲ့ လုံခြုံရေးအာမခံချက်တွေဟာ စစ်မှန်တဲ့လုံခြုံရေးအာမခံချက်မဟုတ်ဘူး။” ဟု ၎င်းကဆိုသည်။ သီးခြားစီအနေဖြင့် ထရမ့်က ယူကရိန်းတွင် တစ်ချိန်ချိန်ရွေး ကောက်ပွဲကျင်းပတော့မည်ဟု ပြောသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ဇီလန်းစကီး၏ သမ္မတသက်တမ်းကုန်ဆုံးခြင်းအားရည်ညွှန်းခြင်းဟု ရှုမြင်ကြသည်။
ယူကရိန်းတွင် ရုရှားကျူးကျော်ခံနေရသည့် အခြေအနေနှင့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေပြဌာန်းထားရခြင်းကြောင့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအသစ်ကျင်းပရန် မဖြစ်နိုင်သေးဟု ဇီလန်းစကီး က ပြောဆိုထားသည်။ မော်စကိုနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုပြုလုပ်ရန် ဇီလန်းစကီးသည် တရားဝင်ပါလေစဟု ရုရှားသမ္မတပူတင်က အကြိမ်ကြိမ်မေးခွန်းထုတ်ထားသည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှားလိုလားသည့် ယူကရိန်းသမ္မတဖြုတ်ချခံရပြီးနောက် မော်စကိုသည် ခရိုင်းမီးယားပင်လယ်နက်ကိုသိမ်းပိုက်ပြီး ယူကရိန်းအရှေ့ပိုင်းမှ သွေးထွက်သံယိုတိုက်ပွဲများတွင် ရုရှားလိုလားသည့် ခွဲထွက်ရေးသမားများကို ကျောထောက်နောက်ခံပေးခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့သည့်သုံးနှစ်နီးပါးက ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်သည့်အခါ စစ်ပွဲကြီးလုံးလုံးလျားလျားဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။
မြို့တော်ကိယက်ဗ်ကိုသိမ်းပိုက်ရန် မော်စကို၏ကြိုးပမ်းမှု ပျက်ပြားသွားခဲ့သော်လည်း ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် အရှေ့ ဘက်နှင့် တောင်ဘက်ရှိ ယူကရိန်းပိုင်နက် ငါးပုံတစ်ပုံကိုသိမ်းယူကာ နိုင်ငံအနှံ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
ယူကရိန်းသည် အမြှောက်များ၊ မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များဖြင့် လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခြင်းအပြင် ရုရှားနိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ကာ့စ်ခ်ဒေသကို မြေပြင်ထိုးစစ်ဆင်နွှဲခြင်းဖြင့်လည်း လက်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းအစိုးရများ၏လျှို့ဝှက်မှုကြောင့် တိကျသေချာသည့် အသေအပျောက်စာရင်းရရှိရန် ခက်ခဲသည်။ သို့သော်လည်း စစ်သားအများစုဖြစ်သည့် လူသိန်းနှင့်ချီ သေဆုံးဒဏ်ရာရရှိပြီး သန်းချီသောယူကရိန်းအရပ်သားများ ဒုက္ခသည်များအဖြစ် ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။
Ref: BBC
ယနေ့ခေတ်
ယူကရိန်းစစ်အဆုံးသတ်ရေး ညှိနှိုင်းမှုစတင်ရန် ပူတင်သဘောတူဟု ထရမ့်ပြော အတွက် မှတ်ချက်များ 0 ခုရှိပါတယ်