နောင်ရိုးကျွဲ
နိဒါန်း
နွေဦးတွင် ပုရစ်ဖူးတို့ စီရရီထွက်ပေါ်လာကြခြင်းသည် မကြာခင် စိုပြည်စိမ်းလန်း ယှက်ဖြာလာမည့် သင်္ကေတတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နွေဦးနှင့် ပုရစ်ဖူးတို့သည် ကြာရှည်ကြာညောင်း ငြီးငွေ့ခြောက်သွေ့မှုကို ရွှင်လန်းတက်ကြွမှုဖြင့် အားသစ်ဝေ၍ တမဟုတ်ချင်း ပြောင်းလဲစေမည့် လက္ခဏာပင်။ ထို့ကြောင့် နွေဦးကာလသည် အပြောင်းအလဲတို့စတင် ရာ အချိန်အခါသမယဖြစ်ပြီး ပုရစ်ဖူးတို့သည် အပြောင်းအလဲ၏ အခြေခံအရင်းအမြစ်များပင် ဖြစ်ပါတော့သည်။ ယင်းသို့ အခြေအနေဟောင်း၊ အစဉ်အလာဟောင်းများကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ပြောင်းလဲခြင်းအား Revolution ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြ၏။
ကျောင်းသားနွေဦး
အလားတူပင် ခေတ်အဆက်ဆက်တိုင်းတွင် ကျောင်းသားများ၊ လူငယ်များကသာ ခေတ်ဆိုး၊ စနစ်ဆိုးများကို ဖယ်ရှားတွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်၊ အတွေးအခေါ်ဟောင်းတို့ကိုဖယ်ခွာ၍ သစ်လွင်အားတက်စေခဲ့သည်ကို ကမ္ဘာ့သမိုင်းစဉ်တလျှောက်နှင့် မြန်မာသမိုင်းစဉ်တလျှောက် တွေ့မြင်နိုင်ပေသည်။ လက်ရှိကာလတွင်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအပြား၏တက္ကသိုလ် များတွင် ‘Student Spring’ ဟူသော ‘ကျောင်းသားနွေဦး’ လှုပ်ရှားမှုများ ကျယ်ပြန့်စွာပေါ်ပေါက်နေသည်[1] ကို ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော မီဒီယာများတွင် ဖော်ပြကြသည်ကို လေ့လာဖတ်ရှုရပါသည်။ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော မီဒီယာဆိုသည်မှာ အဂတိတရား ၄ ပါးကင်းပ၍ ရပ်တည်တင်ဆက်သော၊ သတင်းမီဒီယာကျင့်ဝတ်ကိုလိုက်နာသော သတင်းမီဒီယာကို ခေါ်ပါသည်။ ဤ ‘ကျောင်းသားနွေဦး’ သတင်းများအား အနောက်မီဒီယာအသိုင်းအဝိုင်းက တင်ဆက်ခြင်းနည်းပါးသည်ကို တွေ့ရသည့်အပြင် သာမန်ပြည်တွင်ရေးအသွင် ဖော်ဆောင်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ (‘နွေဦးကျောင်းသား’ သတင်းများကို အောက်တွင်ဆက်လက်ဖော်ပြထားပါသည်)
သတင်းမီဒီယာသမားများ
သတင်းသမားများနှင့် မီဒီယာထူထောင်သူများမှာ လူသားများသာဖြစ်၍ အဂတိတရားများနှင့် လုံးလုံးလျားလျား ကင်းပမည်ဟု ယုံကြည်၍မရပါ။ ထို့အတူ ၎င်းတို့သည် ပါတီအ ရောင်အသွေးကင်းပမည် မဟုတ်ပါ။ အမှားကြာလျှင် အမှန်ထင်တတ်ကြသကဲ့သို့ အငြင်းသန်လျှင်လည်း အမှန်ထင်တတ်ကြသည့် လူ့သဘာဝအလျောက် သတင်းမီဒီယာတို့အနေဖြင့် (၁) တစ်ဖက်သတ် ရပ်တည်တင်ဆက်ခြင်းမျိုးနှင့် (၂) သတင်းနောက်ခံကို မလေ့လာဘဲ လတ်တလောအဖြစ်အပျက်ကိုသာ တင်ပြခြင်းမျိုးကို ရှောင်ရှားရမည် ဖြစ်ပါသည်။
ဥပမာ- (၁) မီဒီယာသမား(တို့)သည် Apple ပါတီကို ထောက်ခံသူဖြစ်ပါက ယှဉ်ပြိုင်ဘက် Orange ပါတီကို (Apple ပါတီဝင်များအကြိုက်လိုက်၍) ဖိနှိမ်ရေးသားတင်ပြခြင်း (သို့) သရော်မော်ကား ရိုင်းပျသည့်အသုံးအနှုန်းများဖြင့် တင်ပြခြင်းမျိုး မပြုအပ်။ ထို့အပြင် သတင်းဖတ်ရှုသူ ပြည်သူများအား မှန်ကန်တိကျပြီး ဘက်မလိုက်သော သတင်းတင်ဆက်မှုဖြစ်ရမည့်အစား (သို့) ပြည်သူတို့အနေဖြင့် အမှားအမှန်ကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ရွေးချယ်ရမည့်အစား မီဒီယာစေ့ဆော်မှုဖြင့် လူပြိန်းကြိုက် တင်ဆက်ခြင်းမျိုးမှာ တိုင်းပြည်၏အနာဂတ်အတွက် အလွန်ပင်အန္တရာယ်ကြီးစေပါသည်။ မီဒီယာသမားများသည် တိုင်းပြည်၏ နားမျက်စေ့များဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အများညီ ‘ဤ’ ကို ‘ကျွဲ’ဖတ်ခြင်းမျိုးမဖြစ်စေဘဲ ပြည်သူတို့၏ နား၊ မျက်စေ့၊ ဦးနှောက်နှင့် စိတ်နှလုံးကို ကျယ်ပြန့်သော စဉ်းစားဝေဖန်နိုင်မှု ရရှိစေရန် တင်ဆက်ပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသို့ တင်ဆက်ခြင်းမဟုတ်ပါက Herd Instinct ခေါ် လူအုပ်စုဉာဥ်ကို မီးထိုးပေးရာရောက်နေမည် ဖြစ်သည်။
ဥပမာ- (၂) မီဒီယာသမားတို့ အနေဖြင့် သတင်းတစ်ရပ်၏နောက်ခံကို သေသေချာချာမလေ့လာဘဲ လတ်တလောအဖြစ်အပျက်ကိုသာ တင်ပြခြင်းမျိုးကို ရှောင်ရှားရပါမည်။ ဆိုပါစို့… အီရန်ကအစ္စရေးကို ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်သည့်အဖြစ်အပျက်တွင် လတ်တလောအခြေအနေကိုသာ တင်ပြသည့်အတွက် အစ္စရေးက ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၊ ဒမတ်စကတ်ရှိ အီရန်ကောင် စစ်ဝန်ရုံးကို တိုက်ခိုက်သဖြင့် အီရန်ဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးအပါအဝင် လူ ၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်ကို လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဆိုသည့်အကြောင်းကို သတင်းဖတ်သူပြည်သူတို့ မသိကြဘဲ အီရန်က တမင်ရန်စသယောင် အထင်ရှိစေပြီး အစ္စရေးဘက်မှ ရပ်တည်ပြောဆိုမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါသည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းစားသုံးသူများအနေဖြင့် မျှမျှတတ စဉ်းစားဝေဖန်နိုင်ရေး သတင်းနောက်ခံအကြောင်းရင်းကို လေ့လာတင်ပြရန် တိုက်တွန်းလိုခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
တဖန် အစ္စရေးက ပါလက်စတိုင်းတို့၏ ဂါဇာဒေသကို ဟားမတ်စ်စစ်သွေးကြွများအား ဖယ်ရှားရန်ဟု အကြောင်းပြကာ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှု၏ နောက်ခံအကြောင်းရင်းကို ဖော် ပြခြင်းမပြုသည့်အတွက် သတင်းစားသုံးသူ ပြည်သူတို့အား အစ္စရေး၏လုပ်ရပ်မှန်သည်ဟု အထင်ရှိစေပြန်ပါသည်။ စကားစပ်၍တင်ပြရလျှင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျူးလူမျိုး ၆ သန်းခန့် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည့် ဖြစ်စဉ်တွင်လည်း ထိုစဉ်ကမီဒီယာများသည် ထိုသို့သတ်ဖြတ်မှု၏ နောက်ခံအကြောင်းရင်းကို မျှမျှတတတင်ပြမှု နည်းပါးခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းက ဂျူးတို့ကိုသာ သနားစာနာစိတ်ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုသည်အထိ ရှိခဲ့ပါသည်။
လက်ရှိတွင် ဂါဇာဒေသတွင် အစ္စရေး၏တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်းပြည်သူပေါင်း လူပေါင်း ၃ သောင်း ၅ ထောင်ကျော်သေဆုံးခဲ့ပြီး ၃ ပုံ ၂ ပုံမှာ ကလေးသူငယ်နှင့် အမျိုးသမီးများဖြစ်ကာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ ၇ သောင်းကျော်ရှိနေသည်။ ဂါဇာဒေသရှိ လူဦးရေ ၂ ဒသမ ၃ သန်း၏ ထက်ဝက်ကျော်မှာလည်း အစ္စရေး၏ နေ့စဉ်မပြတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဘေးလွတ်ရာခိုလှုံနိုင်ရေး ရာဖာဒေသမှာရှာဖွေနေရသည်။[2] အဆိုပါသတင်းများမှာ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်အပါအဝင် အနောက်အုပ်စု မီဒီယာအသိုင်းအဝိုင်းက ထင်ထင်ရှားရှားတင်ပြခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ သာမန်သတင်းတစ်ရပ်သဖွယ်သာ တွေ့ရပါသည်။
အမေရိကန်တက္ကသိုလ်များမှ ကျောင်းသားနွေဦး လှုပ်ရှားမှုများ
တူရကီ အခြေစိုက် TRT WORLD သတင်းတစ်ရပ်၌ ဖော်ပြချက်အရ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များမှ ကျောင်းသားများ၊ ပညာရေးဌာန၊ Think-tanks (ဉာဏ်ကြီးရှင်) အဖွဲ့နှင့် သုတေသနဌာနများမှ ပညာရှင်များသည် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ဂါဇာဒေသရှိ ပါလက်စတိုင်းတို့အပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးကျော်စစ်ဆင်နွှဲနေမှု ရပ်တန့်ရေးနှင့် အမေရိကန်အစိုးရက အစ္စရေးအစိုးရကို အထောက်အပံ့ပြု အားပေးနေမှုများအား အဆုံးသတ်ရေးအတွက် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်၊ ဆန္ဒပြုမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ယင်း ဆန္ဒပြဆန့်ကျင်ကွက်မှုများကို အမေရိကန်အစိုးရက ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖြိုခွဲပြီး ကျောင်းသားများနှင့် ပါမောက္ခများအပါအဝင် လူပေါင်း ၅၅၀ ကျော်ကိုလည်း ဖမ်းဆီးခဲ့သော်လည်း ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုများ လျော့ကျမသွားဘဲ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ များပြားကျယ်ပြန့်လာနေပါသည်။
ဖမ်းဆီးမှုများ
အိုဟိုင်းယိုးတက္ကသိုလ်တွင် ဆန္ဒပြသူ ၃၆ ဦးကို ပြစ်မှုကျူးလွန်သည်ဟုဆိုကာ ညတွင်းချင်းဖမ်းဆီးခဲ့သော်လည်း ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုများသည် အမေရိကန်မြို့တော် ဝါရှင်တန်ရှိ ဂျော့ဝါရှင်တန်တက္ကသိုလ်ထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ အသက် ၂၀ အရွယ် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသူ Selina Al Shihabi က အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုလုပ်ရပ်ကို အထောက်အ ကူပြုနေသည့် ထောက်ပံ့မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ “ဒီလိုအထောက်အပံ့တွေရပ်ဖို့ ကျမတို့တောင်းဆိုတယ်။ ဂါဇာမှာ အတိဒုက္ခရောက်နေတဲ့ ပြည်သူတွေနဲ့ တစ်သားတည်းရပ်တည်ကြောင်း ပြသတဲ့အနေနဲ့ ကျမတို့လည်း ရွက်ထည်တဲတွေထိုးပြီး ဆန္ဒပြတာပါပဲ။” ဟု ဆိုပါသည်။ အလားတူပင် မီချီဂန်တက္ကသိုလ်တွင်လည်း ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနား တက္ကသိုလ်နှင့် အရီဇိုးနားပြည်နယ် တက္ကသိုလ်၊ ပင်န်ဆယ်လ်ဗေးနီးယား တက္ကသိုလ်၊ ဖလော် ရီဒါ တက္ကသိုလ်တို့တွင်လည်း ဆန္ဒပြမှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။
ပြီးခဲ့သည့် စနေနေ့၊ ဧပြီ ၂၇ ရက်နေ့တွင်ပြုလုပ်သည့် White House Correspondents’ Dinner (အိမ်ဖြူတော်သတင်း သမားများ ညစာစားပွဲ) တွင်လည်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၁၀၀ ခန့်က ညစာစားပွဲကျင်းပရာဟိုတယ်၏ အပြင်ဘက်မှနေ၍ “Shame on you” ဟု အော်ဟစ်ကာ လှောင်ပြောင်ခဲ့သည်။[3] အဆိုပါညစာစားပွဲသို့ သမ္မတဘိုင်ဒင်တက်ရောက်ပြီး ၁၀ မိနစ်ကြာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အောက်တိုဘာမှစ၍ ပါလက်စတိုင်းဒေသအတွင်း သတင်း သမား ၁၄၂ ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ပါလက်စတိုင်း သ တင်းသမား အနည်းဆုံးအယောက် ၄၀ ပါဝင်ခဲ့ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး ပြောဆိုမှုမျိုးမရှိခဲ့သလို အဆိုပါဒေသအတွင်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကိုလည်း ပြောဆိုခြင်းမရှိခဲ့ပါ။
နိဂုံး
မီဒီယာသမားတို့၏ ရပ်တည်၊ လုပ်ကိုင်၊ ဆောင်ရွက်မှုတိုင်းသည် ပြည်သူကိုမျက်နှာမူ၍ ပြည်သူတို့၏အကျိုးစီးပွားကို အစဉ်ရှေးရှုသော သတင်းတင်ဆက်မှုဖြစ်ရန် အစဉ်အမြဲလို အပ်ပါသည်။ ထိုသို့မဟုတ်ဘဲ တစ်သင်း၊ တစ်ဖွဲ့၊ တစ်အုပ်စု၊ အစိုးရတစ်ရပ်အတွက် ရပ်တည်တင်ဆက်မှုမျိုးသည် ပြည်သူအချင်းချင်းကြား နားလည်မှုအပြည့်ဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ် ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် အချိန်ကြာညောင်းစေမည့် ကြီးစွာသောအဟန့်အတားကြီး ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ သတင်းစီးဆင်းမှု တစ်ဖက်သတ်ဖြစ်နေသမျှ အမှန်တရားနှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုတို့ ဝေးကွာနေဦးမည်ဖြစ်ပြီး ရှည်လျားသောသမိုင်းဖြစ်တည်မှုသည်လည်း လွဲမှားတိမ်းချော်ပြီး တည့်မတ်ပြုပြင်ရန် အခွင့်အလမ်းလည်း နည်းပါးကင်းပနေမည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ပါ၍ ပြည်သူအချင်းချင်းကြား အပြန်အလှန်နားလည်မှုရရှိပြည့်စုံစေကာ ညီညွတ်ခြင်း၊ မျှတခြင်း ပေါင်းစည်းခြင်းများဖြင့် ငြိမ်းချမ်းခြင်းသို့ ဦးတည်မည့် သတင်းတင်ဆက်မှုများဖြင့် မိမိတို့နိုင်ငံ၊ မိမိတို့ကမ္ဘာသားများအား စိမ်းလန်းနုသစ် ခွန်အားဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြပါစေကြောင်း ‘ကျောင်းသားနွေဦးနှင့် သတင်းတင်ဆက်မှု’ ဆောင်းပါးမှတဆင့် လေးစား၊ လေးနက်စွာ တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်။
မြန်မာ့သတင်းမီဒီယာလောက ဂုဏ်ရှိန်တင့်၍ တိုးတက်မြင့်မားပါစေ
နောင်ရိုးကျွဲ
[1] trtworld.com (‘Divest from Israel’: Latest on Student Spring protests in US universities)
[2] trtworld.com (Premature baby girl rescued from dead mother’s womb dies in Gaza)
[3] alajazeera.com (‘Shame on you’: Pro-Palestine protest at White House correspondents’ dinner)
ကျောင်းသားနွေဦးနှင့် သတင်းမှန်တင်ဆက်မှု အတွက် မှတ်ချက်များ 0 ခုရှိပါတယ်